Selam olsun,
Uzayın derinliklerinde kaybolma hissi ne kadar cezbedici değil mi?
Elimden tut ve o girdaptan kurtul! Kaybolan değil bulunanlarla ilerlemeye devam edelim.
Bugün üzerine düşüneceğimiz şey Samanyolu galaksisi!
Konunun ne kadar büyük olduğunu düşününce ömür yetmeyecek bu konu üzerinde belirli bir nokta seçmem gerekiyor.
Samanyolu galaksisinin resimlerini biliyoruz hatta bir resmi paylaşmak isterim.
Hemen “işte bizim galaksi” diyesi geliyor insanın lakin ortada cevaplanması gereken bir soru var. Nasıl oluyor da galaksinin dışına çıkmadığımız halde galaksimizi bu denli detaylı bir şekilde resmedebiliyoruz?
En yakın komşu galaksi Andromeda’nın resimleri anlaşılabilir zira dışarıdan gözlemleyebiliyoruz, bunun için dünya dışında bulunan teleskoplarımız var ama içinde bulunduğumuz galaksiye dışarıdan bakamadığımız halde bu resimleri çizebiliyoruz?
Öncelikle bu konuda sandığımız kadar bilgisiz değiliz. Gözlemlerle içinde olduğumuz galaksinin özelliklerini, mesafelerini çeşitli yöntemlerle ölçebiliyoruz. Çeşitli yöntemler yazınca pek açıklayıcı olmuyor ama kütle hesabı, elementlerin dağılımı, çekim kuvvetleri vb. birçok bilgiyi bir araya getirince olması gereken sonuç kendiliğinden ortaya çıkabiliyor. Mesela sabah uyandınız ve toprağın ıslak olduğunu fark ettiniz demek ki uyurken yağmur yağdı sonucuna ulaşırsınız. İlla yağmurun yağdığını görmeniz gerekmez. Elbette bu basit konuda tek bir faktörle sonuca ulaşabilir ama konu samanyolu olunca onlarca faktör söz konusu olacaktır.
Galaksimizden dışarıya çıkmadan galaksimizin resmini nasıl yaptığımızı çok yüzeysel olarak örneklemek isterim. İçerden yaptığımız gözlem bilgilerini elimizde tutarak diğer galaksileri gözlemleyip bilgi ediniyoruz ve bizim galaksimize benzer bilgilerin olduğu galaksilerin “spiral” dediğimiz galaksi şekillerine sahip olduğunu anlayabiliyoruz. Elbette Hidrojen gazının radyo dalga boyutunda gözlemlenmesi gibi daha teknik yöntemlerde kullanıyoruz ama çok teknik detaya girmek yerine daha düşünsel detaya girmekten yanayım.
Evet, Andromeda galaksisinin resmi samanyolu galaksimizin resminden daha “gerçektir.”
Galaksimizi içeriden ortaya çıkartmak için belirli teknolojileri kullanıyoruz ama bunların hepsi yoğun toz ve gaz ortamlarında işe yaramıyor. Dışarıdan diğer galaksilere bakınca büyük resmi gördüğümüzden iç dinamiklerini çok daha kolay oturtabiliyoruz.
Şimdi hakkımızı yemeyelim elbette kendi galaksimizden bihaber değiliz. Birçok bilgiye sahibiz ve bu bilgileri birleştirdiğimizde ortaya çıkan sonucu biliyoruz ama bütününü gözlemleyemediğimizden kaynaklı soru işaretlerimiz var.
Bu biraz kendimizi dışarıdan görememek durumuyla benzerdir. Başımızı eğip kendimize baktığımızda kendi boyumuzu bile belirlerken zorlandığımızı deneyimleyebilirsiniz. Karşımızda olan birine baktığımızda daha kolay boyunu belirleyebiliriz.
Şimdi güzel birkaç soru ile kapanışı yapıyorum.
Dışarıdan gözlemleyerek elde ettiğimiz resim mi yoksa içeriden elde ettiğimiz bilgilerle ortaya çıkan resim mi daha önemlidir? daha değerlidir? daha doğrudur?
Kendi fikrimi yazmayacağım. Sizin fikriniz nedir?
