Selam olsun,
-Bilim var bilim var.
-Param olsa da ben alsam.
-Bana bir kilo bilim ama hipotezi bol olanlardan. Araya mantıki çıkarım atmayın!
Bilimi pazar tezgâhına düşürdüğüm için kendimi hiçbir zaman affetmeyeceğim. Koca bilim adamlarını da pazarcı yaptık ama bunun için geçerli bir nedenim olduğunu düşünüyorum.
Malumunuz bilim ilerlemek için büyük ölçüde devletlerden ve özel sektörden kaynak bulmak zorundadır. Yeterli donanıma sahip bilim insanı yetiştirmek ekonomik kaynak bulmadan bir anlam ifade etmiyor. Bilimi pazarlama Pazar tezgâhından daha masum mu yoksa daha mı sakıncalı burası ayrı bir tartışma konusudur.
Hepimizin her konuda kullandığı efsane cümle “bilim sadece bilim değildir” biraz daha anlaşılır hale gelecek diye umut ediyorum.
Dünyanın en saygın bilimsel çalıma yapan kuruluşları bir projeye kaynak bulmak için önce o projenin silah sanayine etkisi olur mu ona bakıyorlar ki kaynak bulmaları kolay olsun. Devletler silah sanayine yatırım yapma bağımlısı olduğundan bu tip projeleri ayrı bir şevkle ve elbette güzel rakamlarla fonlamakta. Silah sanayine katkısı yok ise bu projenin diğer ülkeler üzerinde üstünlük kuracak teknolojik gelişmelere neden olup olmayacağı üzerinden bir PR çalışması yapılmakta.
Bu iki temel noktadan kaynak yakalama şansı yoksa yapılacak projenin bilimde yeni bir çağ başlatacağı üzerine yazılı ve görsel medyadan ciddi bir kampanya çalışması yaparak fon almaya çalışmaktalar.
Bu güzel bir şey diye düşünebilirsiniz zira bu işin sonunda bilimsel çalışmalar ilerliyor. Evet, bu doğru ama büyük sakıncalarla birlikte ilerlediğini görmek zorundayız. Bu sakıncalar eğer faydayı geçiyorsa değil faydayı azaltıyorsa terk edilmesi gereken bir yöntemdir diye düşünürüm.
Hepimiz defalarca ama defalarca evrenin sırrı çözülüyor, kara delikler tespit edildi, bu çalışma ile bilimdeki büyük eksiklikler giderilecek, x parçacığını deneysel olarak ispatladığımızda ya da kuantum yeni bir çağ açacak gibi…
Bu büyük ve temelsiz iddialar insanların bilime olan güvenini gerçekten sarsmakta. Biliyorsunuz CERN deneyine ülkemiz katılmadı. Yeni projelere katılması için bir söz söylediğimizde aynı şeyleri CERN için söylemiştiniz peki ne oldu? CERN çok önemli bir çalışmaydı ve sadece PR çalışması yapılan Tanrı Parçacığı değil bu projede yüzlerce çalışmaya imza atıldı ama kaynak bulmak için o kadar büyük iddialar ortaya atıldı ki elde edilen bilimsel ilerlemenin bu ortaya atılan iddialar karşısında sıfırdan büyük olmadığı kanısı yerleşti.
Şimdi olayın acı tarafı eğer bu PR çalışmaları, abartmalar ve pazarlamalar olmasa CERN deneyi yapılabilir miydi? Bu sorunun yanıtı pek olası değil olurdu. Bu yanıt bizi başka bir soruya götürecektir. Bilimsel ilerleme için ahlak ya da etik değerler neyi ifade etmeli?
Bilim için her yol mubah mı olmalı?
Eğer mubahsa…
Hitlerin bilim adamları neden canavar olarak görülüyor?
Çelişki yaratmak istersek…
Atom bombasını yapan insanı neden hepimiz çok seviyoruz?
Bu konuyu yazmak istememin sebebi bu sorunun sadece bilimi değil dünyamızı ve medeniyetimizi tehdit ettiğini düşünüyor olmamdır.
Bilimin sadece bir projeyi hayata geçirmek için insan ölümlerine neden olacak silah sanayine bu teknolojik desteği vermesinden öte toplumlara, devlet yöneticilerine bilimsel ilerlemenin doğamızı ve sağlığımızı nasıl iyileştireceği yönünde bir anlatım dili geliştirmesi gerekiyor. İnsanların bilimsel çalışmalar neticesinde daha güçlü savaş uçakları, silahlar, bombalar yapıldığından çok nasıl güzellikleri hayatımıza katacağı konusunda bilgi sahibi olması gerekir.
Toplumun daha bilinçli daha medeni ve bilgili olması aslında bilimi ilerletecek en büyük güç olacakken bunun yerine ürettiği bilgiyi zarar vermek üzerine kullanan bir topluma bilgi üretmeye devam edecek.
Bilimsel çalışmaların fonlanması için Tanrı Parçacıklarına ya da evrenin gizemi çözülüyor gibi şeylerden ziyade yeni bir dil bulunması bence en büyük bilimsel ilerleme olacaktır. Bunu gerçekleştiren kişiye Nobel ödülü veremem o imkânım yok ama güzel bir yemek ısmarlarım.
Takip ettiğim çalışmalara biraz detaylı baktığımda hepsinin altında bir ekonomik getiri ya da devletlerin savunma sanayisinde kullanılacak insan ölümü üzerine gelişecek teknoloji temelleri görmek gerçekten çok sinir bozucu.
Bilimin, yön vermesi gerekirken ekonomi ve savunma sanayi bilimin hangi yönde ilerleyeceği konusunda istikamet vermekte. Umarım bu sorun aşılır.
