Yeni ötegezegen BEBOP-1c’nin keşfi, ikili yıldız sistemlerinin etrafında dönen bilinen 2. gezegen sistemidir.
On yıllar boyunca, gökbilimciler Luke Skywalker’ın kurgusal filminde ki Tatooine gezegeni gibi ikili yıldızlı gezegenlerin sadece bilim kurgu olup olmadığını merak ettiler. Şimdi, bilim insanları birden fazla ötegezegene ev sahipliği yapan yeni bir Tatooine benzeri sistem keşfettiler.
İkili yıldızlar veya birbirlerinin etrafında dönen iki yıldızlı sistemler çok yaygındır. Samanyolu galaksisindeki güneş benzeri yıldızların yaklaşık yarısı ikili sistemlerdir. Şimdiye kadar, gökbilimciler aynı anda ikili bir sistemin her iki yıldızının etrafında dönen 14 çevresel ötegezegenin tespitini doğruladılar.
“Çevresel gezegenlerin başlangıçta var olmadığı düşünülüyordu, çünkü ikili yıldızlar gezegen oluşturan diskleri karıştırıyor ve gezegenlerin oluşması için sert bir ortam yaratıyor,” diyor İngiltere’deki Açık Üniversite’de astrofizikçi olan çalışmanın baş yazarı Matthew Standing, verdiği demeçte. “Tüm bunlar Kepler uzay teleskobu tarafından Kepler-2011b’nin keşfi ile değişti. Bu keşif, bu gezegenlerin oluşmasının mümkün olması gerektiğini gösterdi.”
Yeni çalışmada, gökbilimciler Pictor takımyıldızında Dünya’dan yaklaşık 1338.1 ışık yılı uzaklıkta bulunan TOI-320 ikili sistemini araştırdılar. 2020 yılında, NASA’nın ötegezegen avcısı TESS uzay teleskobu, TOI-1338’in yıldız çiftinin etrafında dönen TOI-1338b adlı bir çevresel gezegeni keşfetti.
Her ikisi de Şili’deki Atacama Çölü’nde bulunan Avrupa Güney Gözlemevi ve Çok Büyük Teleskop’u kullanarak, bilim insanları TOI-1338b’nin kütlesini belirlemeye çalıştılar. Tüm çabalarına rağmen, bunu başaramadılar. Bunun yerine, ikinci bir gezegen keşfettiler.
Yeni keşfedilen gezegene, verileri toplayan projenin adından dolayı BEBOP-1c adı verildi, BEBOP, Yörüngedeki Gezegenlerin Eşlik Ettiği İkili Dosyalar anlamına geliyor. (BEBOP-1, TOI-1338 ikili sisteminin başka bir adıdır.)
BEBOP-1c, Dünya’nın kütlesinin yaklaşık 65 katı ve Jüpiter’in kütlesinden yaklaşık beş kat daha az bir gaz devidir. Yıldızlarına bir astronomik birimin (AU) yaklaşık % 79’luk bir mesafede yörüngede dolaşır (bir astronomik birim, Dünya ile güneş arasındaki ortalama mesafe olup yüzelli milyon kilometredir), güneşlerinin etrafındaki bir yolculuğu tamamlamak yaklaşık 215 gün sürer.
Buna karşılık, TOI-1338b, yıldızlarından bir AU’nun yaklaşık % 46’sında bulunur ve yörüngelerinde dolaşmaları yaklaşık 95 gün sürer. Bilim insanları, Dünya’nın kütlesinin en fazla 22 katı olduğunu tahmin ediyorlar.
TESS uzay teleskobunu kullanan bir lise öğrencisi, TOI-1338b’yi birkaç kez iki yıldızının daha parlak olanının önünden “geçtiğinde” keşfetti. Bu, araştırmacıların büyüklüğünü tahmin etmelerine yardımcı oldu – Satürn ile aynı – ama kütlesini değil.
Şimdiye kadar TOI-1338/BEBOP-1 ikili yıldız sisteminde sadece iki gezegen bilinmektedir. Bununla birlikte, bilim insanları gelecekte daha fazla tanımlanabileceğini belirtiyor. Gelecekteki araştırmalar ayrıca BEBOP-1c’nin boyutunu ve TOI-1338b’nin kütlesini doğrulamaya yardımcı olabilir.
Space.com
