Selam olsun,
Zaman konusunda bir yazı daha yazarak finali yapmak istedim zira üzerine edilecek birkaç kelam daha var.
Zamanı çoğu kişi bilinçaltına yerleşmesi nedeniyle mutlak olarak ya da bir yasa olarak düşünür oysa bilimsel olarak en fazla teori diyebileceğimiz normalde ölçü olarak kabul edilen bir şeydir. Ne kadar huzursuz edici olsa da durum bu.
Zamanı bu kadar konu etmemin altında bir neden var elbette ve bu nedeni sizinle paylaşmaktan imtina etmeyeceğim. Zaman konusunda tam olarak bilgiye sahip olmadığımızdan zamanla ilgili bilgilerimiz bizi ciddi manada zora sokmakta diye düşünmekteyim. Evrenin başlangıcını doğru zamanlandırabildik mi? Büyük patlamaya biçtiğimiz yıl ile bulduğumuz en eski galaksilerin yaşları arasında bir tutarsızlık olduğu aşikâr. Basitçe 2000 yılda oluşabilecek ve dönmesiyle pürüzsüz bir yüzeyi olabilecek bir gezegenin büyük patlamadan 200 yıl sonra oluşmuş olması gibi absürt durumlarla karşılaşıyoruz.
Zamanın değiştiremediği enerjinin korunumu yasasını biliyorsunuz. Evrendeki toplam enerji miktarı değişmez. Artış ya da azalma olmaz. Enerji form değiştirebilir ama yoktan var vardan yok edilemez. Evet, enerjinin form değiştirmesi bir zaman içinde olur ama dolaylı olarak enerjinin varlığı zamana tabi değildir diyebiliriz. İsteyen bakış açısına göre dolaylı olarak zamana tabidir demeyi tercih edebilir.
Zamanı genellikle iki farklı şekilde değerlendiririz. Birincisi insan olarak bizlerin sıralama yapması için kullandığımız önce şimdi sonra gibi bilgi depolamamız için. Çok önemli ve insanı diğer canlılardan ayıran temel özellik olan bilgi toplama ve aktarmanın temelinde bu durum yer alır. İkincisiyse bilimsel olarak hareketin oluşturduğu değişikliğin sayılabilmesiyle bağlantılı etkilerinin oluşturduğu hız gibi ölçüleri belirlemek.
Evrenimizden insanı çıkartalım ve parmağımızı şıklatıp tüm evreni tam bir durağanlığa sokalım. Hareket yok. Sadece gezegenler ve galaksiler değil uzay tozlarından tutun atom altına kadar tam bir durağanlık oluşturduk. Değişkenlik sıfır. Zaman yok. Değişen bir şey yok.
Zaman mı durmuş oldu yoksa hareketin yerine kusursuz bir durağanlık olmasından dolayı ölçü birimimiz mi yok oldu? Bu biraz tüm evrende ağırlığın sıfır olması durumunda kilogram diye bir şey olur muydu gibi bir durum. Kilogram ile zaman arasında nasıl bir fark var?
Çekim gücüne göre kilogramın değiştiğini biliyoruz. Bir insan dünyada 100 kilogramken Ay yüzeyine gittiğinde 17 kilogram olur. Bu kilogramın değişimi midir yoksa kilogramın bir ölçü birimi olduğundan mevcut koşullara göre ölçüm sonucu mudur?
Zamanın farklı ölçülmesiyle kilogramın farklı ölçülmesi arasında temelde bir fark var mı? Sorusunu bir kez daha sormak isterim.
Zaman bir ölçü birimiyse zamanda geriye gitmek ya da zaman makinesi ile kilogramda geriye gitmek ve kilogram makinesi arasında bir fark var mıdır?
Bizler zamanda geriye gitmek derken aslında hatıralarımızda olan, yaşanmışlıklar ya da ölen insanları görebileceğimiz bireysel ya da toplumsal zihnimizdeki hatıralardan bahsediyoruz ancak bu şekilde bir geriye gidiş söz konusu değildir. Mesela tam şimdi yazı tura atıyorsunuz ve tura geliyor. 20 saniye öncesine geri gittiğimizde yazı tura atıp turanın geleceği bilgisiyle gidiyorsak zaten gittiğimiz yer geçmiş olmaz çünkü geri gittiğimiz 20 saniye önceki bilgide değiliz. Eğer geçmişe döndüğümüzde yeni bilgiler siliniyorsa zaten sorun olmayacaktır hiçbir zaman bunun olduğunu anlayamayacağız. Kilogramda geriye gitmek yazdığımda çok saçma gelirken zamanda geriye gitmek dediğimde ne kadar olası geliyor değil mi?
Zamanda geriye gitme konusunda olabilirliği konu edenlerin aynı şekilde bir insanı gençleştirme ve ölümsüz hale getirme konusunda olamazı konu etmesi hep hoşuma gitmiştir. Zamanda geriye gidebiliriz yani zamanın etkisini evrensel boyutta değiştirebiliriz ama bir insan üzerindeki zaman etkisini değiştiremeyiz.
Kabul ediyorum son kısımda biraz tenkite açık bir tarzda yazdım ama tenkit ederken edindiğimiz bilgilerin tasvip ettiklerimizden daha değerli olduğunu düşünürüm. Tenkit, ne leziz bir şeydir.
