Selam olsun,
Bu yazının sadece bir girizgah olduğunu belirtmek isterim. Bir sonraki yazımda biraz daha derinlemesine ele alacağımdan önden çıtlatmak adına yazıyorum.
Hareket olduğu için mi zaman var zaman olduğu için mi hareket var? Yakışıklı bir soru olmasına rağmen bilim camiasının podyumunda yürüyecek kalitede bir soru değil. Matematik netlikte doğru olan şudur diyeceğimiz bir soru değil, en azından şimdilik.
Bildiğiniz üzere taşı taşa vurup ses çıkartan atalarımızdan sonra bilgimiz artmaya ve cevaplarımız çoğalmaya başladı. İnsanın düşünsel yolculuğunda ilk adımı doğayı anlamak, doğa hakkındaki sorularına yanıt almaktı. Bu dönem öyle bir dönem ki belki de cevapların soruları geçtiği tek dönemdir. Dönem dizisi tadında o dönem yapılan sorgulamaları okuyabilirsiniz.
Felsefeyi “patlatan” doğadan, insana geçiş serüvenidir çünkü sorular çok fazla ve cevaplar çok azdı. Doğayı sorgularken ağaç, yaprak, çiçek, toprak ile gözlemler yapıp cevaplar bulurken birden merhamet, toplum, devlet, yasa gibi soyut kavramlar ve kavramların herkes için farklı manalarda olması gibi ciddi sorunlar oluştu.
Konumuza dönersek bu olayın aynısını zaman ve hareket konularda yaşamaktayız Çok ciddi bilim insanları hareketin zamanı oluşturabileceğine yönelik çıkarımlarını yayınlarken yine çok ciddi başka bilim insanları zamanın hareketi meydana getirdiği üzerine yayınlamakta. Burada sorunun nedeni felsefeyi “patlatan” soyut kavramların işin içine girmesi.
Newton beye göre biliyorsunuz ki zaman evrenin her yerinde aynı etkiyi gösteren müstakil bir boyuttur. Zaman ilerler ve hareket zamanın içinde hatta zamanın müsaade etmesiyle ortaya çıkar. Buna karşında Einstein Bey bu görüşe parantez içinde ünlemle yaklaşır. Zaman ve hareketin bir bütün olduğunu dile getirir. Hareketin hızı zamana etki eder. Evet, o meşhur görecelilik teorisinden bir dilim kek gibi çektim aradan.
Bilim insanlarını dinledik şimdi üzerine bilim felsefesi yaparsak şöyle bir sorgulama yapabiliriz.
Zaman ayrı bir boyut mudur yoksa kilogram gibi bir ölçü birimi midir?
10 tonluk bir kayayı örnek alırsak bu kayanın ağırlığına verdiğimiz isim bir değer midir yoksa bizim kayanın ne kadar ağır olduğunu belirlemek için kullandığımız bir ölçü birimi midir?
Hareket bağımsız ve zaman dediğimiz sadece hareketi ölçme birimimizse hızın nasıl zamanı etkilediği sorusu ayrı bir önem kazanmıyor mu? İlk bakışta hareket esas ise zaman elbette harekete göre değişir diyebiliriz ama zaman konusu bu kadarla kalmayacak kadar küstah.
Üzerine düşünmek sanırım eğlenceli olur.
Üzerine düşünürken bu konunun matematik netlikte bir yanıtı olmadığını unutmadan köşesiz düşünceler içinde olmamız faydamıza olacaktır zira bu sorulara net bir cevap verecek bilgiye sahip değiliz. Tekillikte yani evrenin başlangıcında zaman oluştu demekte, zaman olduğu için tekillik saçılabildi demekte yanlış değildir. Belki bir bütünün iki yarısı ya da birbiri içinde var olan zoraki ikizlerdir.
Düşünmek güzeldir.
